Projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (projekt w wersji 14.03.2011) przygotowany przez MSWiA wprowadza nowe przepisy odnoszące się do kwestii udzielania pomocy obszarom dotkniętym przez powódź.  Jednak istotą wprowadzanych zmian są zawarte w części drugiej projektu przepisy zmieniające zapisy w innych ustawach, zwłaszcza w prawie wodnym.[ref]Art.63 zmieniający artykuły  ustawy Prawo wodne[/ref] Proponowana jest radykalna reforma organizacji gospodarki wodnej: system oparty na podziale hydrograficznym (układ zlewniowy zarządzania gospodarką wodną) ma zostać zastąpiony przez system oparty na administracyjnym podziale kraju (w oparciu o województwa).

Obowiązujące dotąd gospodarowanie wodami  Polski w układzie hydrograficznym opiera się na siedmiu Regionalnych Zarządach Gospodarki Wodnej (RZGW):

• RZGW Gdańsk – region wodny Dolnej Wisły
• RZGW Gliwice – region wodny Małej Wisły, region wodny Górnej Odry, region wodny Czadeczki
• RZGW Kraków – region wodny Górnej Wisły, region wodny Czarnej Orawy, region wodny Dniestru, region wodny
• RZGW Poznań – region wodny Warty
• RZGW Szczecin – region wodny Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego, region wodny Ucker
• RZGW Warszawa – region wodny Środkowej Wisły, region wodny Jarft, region wodny Niemna, region wodny Łyny i Węgorapy, region wodny Świeżej
• RZGW Wrocław – region wodny Środkowej Odry, region wodny Morawy, region wodny Izery, region wodny Łaby i Ostrożnicy,  region wodny Metuje, region wodny Orlicy.

Wyodrębnienie według kryterium hydrograficznego siedmiu obszarów zarządzania gospodarką wodną zostało przeprowadzone w 1991 roku, odchodząc w ten sposób od realizowanego w czasach PRL zarządzania gospodarką wodną w strukturze podziału administracyjnego państwa. Wiodącymi były Wojewódzkie Wydziały Gospodarki Wodnej przekształcone potem w Wojewódzkie Wydziały Gospodarki Wodnej i Ochrony Środowiska. Równolegle do nich funkcjonowały terenowe Okręgowe Dyrekcje Gospodarki Wodnej (ODGW).   Po 1991 roku przejście od sytemu opartego na podziale administracyjnym do systemu zlewniowego (podział hydrograficzny) podyktowane było wolą przełamania trudności, jakie przy realizacji całościowych strategii (obejmującej całą zlewnię) wynikały z partykularnych interesów wojewódzkich. W roku 2000 nastąpiło połączenie istniejących ciągle ODGW z RZGW i utworzenie jednego organizmu pod nazwą Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej.

Kolejnym etapem było powołanie w 2006 roku Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej (KZGW). Zgodnie z dotychczasową ustawą Prawo wodne Prezes KZGW jako centralny organ administracji państwowej jest mianowany na wniosek ministra właściwego ds. gospodarki wodnej i przez niego nadzorowany. Prezesowi KZGW podlegają dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej. Są oni powoływani i odwoływani przez ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej na wniosek Prezesa KZGW, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Gospodarki Wodnej. Z kolei zastępców dyrektorów RZGW powołuje oraz odwołuje Prezes KZGW na wniosek dyrektora RZGW, po zasięgnięciu opinii Rady Gospodarki Wodnej regionu wodnego. Organizację RZGW określa statut nadany przez ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej na wniosek Prezesa KZGW. Zgodnie z zapisami dotychczasowej ustawy prezes KZGW pełni funkcję organu wyższego stopnia w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego w stosunku do wojewodów i dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej w sprawach określonych ustawą.

Przejście od sytemu opartego na podziale administracyjnym do systemu zlewniowego  było zgodne z rozwiązaniami przyjętymi przez inne państwa, co dla obszaru Unii Europejskiej znalazło odzwierciedlenie w zapisach Dyrektywy Wodnej opowiadających się za zarządzaniem gospodarką wodną w oparciu o układ hydrograficzny (specjaliści polscy, którzy pracowali nad zmianami systemu po 1991 roku, korzystali między innymi z doświadczeń francuskich). Niewątpliwym problemem osłabiającym efektywność budowanego do tej pory systemu  jest umocowanie i funkcjonowanie centrum, czyli KZGW.

Jego prezes do tej pory był nadzorowany przez ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej, którym jest Minister Środowiska, który jest równocześnie odpowiedzialny za ochronę przyrody pozostającą  czasem  w konflikcie z technicznymi wymogami gospodarki wodnej. Tę wewnętrzną sprzeczność, działającą czasem  na niekorzyść KZGW, jak pokazuje praktyka da sie rozwiązać, jeżeli  osoby odpowiedzialne będą rozwiązywały problemy kierując się zasadami zrównoważonego rozwoju.

Osłabienie koordynacji na poziomie ogólnokrajowym i decentralizacja systemu

Wprowadzane w projekcie ustawy zmiany mają być skutkiem nie tylko negatywnych ocen efektywności KZGW, ale również krytycznych uwag  odnośnie funkcjonowania regionalnych zarządów gospodarki (zwłaszcza w kontekście naturalnych napięć między władzami wojewódzkimi, a realizującą ponadwojewódzką politykę RZGW).

Proponowane zapisy zmiany mają bardzo radykalny charakter: są powrotem do systemu z czasów PRL opartego na podziale administracyjnym. Zgodnie z art.63 (zmieniającym ustawę Prawo wodne) projekt przewiduje:

1. likwidację urzędu centralnego czyli: Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej oraz zniesienie funkcji Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, którego dotychczasowe zadania i kompetencje ma przejąć Główny Koordynator Gospodarki Wodnej;
2. likwidację 7 regionalnych zarządów gospodarki wodnej, w miejsce których zostanie utworzonych 16 wojewódzkich zarządów gospodarki wodnej z dyrektorami wojewódzkich zarządów jako organami rządowej administracji zespolonej w województwie.

W projekcie przewidziano zmianę organów właściwych w sprawach gospodarowania wodami. Zgodnie z projektowaną zmianą art. 4 ustawy – Prawo wodne przewiduje się, że organami tymi będą:

1. minister właściwy do spraw gospodarki wodnej;
2. Główny Koordynator Gospodarki Wodnej;
3. wojewoda;
4. dyrektor  wojewódzkiego zarządu gospodarki wodnej – jako organ wojewódzkiej rządowej administracji zespolonej;
5. organy jednostek samorządu terytorialnego.

W nowelizowanym art. 4 przewidziano, że minister właściwy do spraw gospodarki wodnej w sprawach określonych w ustawie – Prawo wodne, pełnić będzie funkcję organu wyższego stopnia, w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, wobec Generalnego Koordynatora Gospodarki Wodnej, marszałków województw i dyrektorów wojewódzkich zarządów gospodarki wodnej, z wyłączeniem spraw, o których mowa w ust. 2 tego przepisu.

Ministrowi właściwemu do spraw gospodarki wodnej podlegać będzie Główny Koordynator Gospodarki Wodnej, który będzie powoływany i odwoływany przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej. Funkcję Głównego Koordynatora sprawował będzie sekretarz lub podsekretarz stanu w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej.