Z technicznego punktu widzenia połączenie wzajemne może mieć charakter zarówno sieci przesyłowej, jak i dystrybucyjnej. Z prawnego punktu widzenia wyróżnia się połączenia wzajemne mające charakter tzw. regulowanych połączeń wzajemnych, których inwestorem jest operator systemu przesyłowego oraz takie, których inwestorem jest inny podmiot, tj. nie będący operatorem systemu przesyłowego.

Pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej (włączając kraje członkowskie EFTA) funkcjonuje 263 połączeń wzajemnych (interkonektorów) elektroenergetycznych oraz 145 gazowych, czyli infrastruktury łączącej odpowiednio systemy elektroenergetyczne i gazownicze sąsiadujących ze sobą państw, umożliwiając transgraniczny obrót energią elektryczną i gazem ziemnym. Państwa UE są dodatkowo połączone z krajami spoza UE odpowiednio 95. połączeniami wzajemnymi elektroenergetycznymi i 30. gazowymi.

Rozwój tej infrastruktury związany był z ewolucją polityki energetycznej UE. W początkowym okresie jej funkcjonowania problematyka połączeń wzajemnych nie była ujmowana explicite w regulacjach prawnych. Pozostawiono ją do uregulowania zainteresowanym państwom członkowskim.  Postępująca wewnętrzna integracja rynku, której przejawem były nowe regulacje prawne dot. infrastruktury przesyłowej, prowadziła do wzrostu wzajemnej współpracy państw członkowskich, Komisji Europejskiej oraz stowarzyszeń branżowych.

Rozwój połączeń wzajemnych oraz regulacji prawnych ich dotyczących związany jest również z odpowiedzią na potrzeby technicznej współpracy na poziomie operatorów systemów przesyłowych sąsiadujących państw w celu optymalizacji zarządzania siecią. Postępująca integracja rynków krajowych energii elektrycznej i gazu ziemnego w ramach UE stworzyła dodatkowo ekonomiczne uzasadnienie dla transgranicznej sprzedaży tych towarów.

W zależności od sposobu postrzegania środków wpływających na zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego państw członkowskich UE rozwój połączeń wzajemnych traktowany był jako środek realizacji tego celu. Inwestycje w połączenia wzajemne konkurują z inwestycjami we własne źródła wytwórcze czy też własne źródła pozyskania surowców. W tym zakresie połączenia wzajemne mogą być elementem polityki energetycznej UE, ale mogą być odmiennie traktowane przez poszczególne państwa.

Te wszystkie uwarunkowania wpływają na obecny status prawny i faktyczne znaczenie połączeń wzajemnych w UE. Występujące w tym zakresie różnice wynikają zarówno z marginesu swobody, jaki mają poszczególne państwa członkowskie w praktycznym wdrażaniu regulacji prawnych UE, krajowej polityki energetycznej oraz regionalnych uwarunkowań.

Celem niniejszego artykułu jest pokazanie, w oparciu o przybliżenie powyższych uwarunkowań, modelu wykorzystania połączeń wzajemnych w Europie. Stanowi on próbę udziału w dyskusji na temat tego, czy należałoby budować w Polsce więcej połączeń wzajemnych czy też bardziej racjonalne są inwestycje w nowe moce wytwórcze.