Przedstawiona niżej analiza jest próbą oceny 20 sformułowanych do tej pory propozycji rządowych dotyczących reformy prawa podatkowego. Przed przejściem do szczegółowej analizy warto poczynić dwie ogólne uwagi.

Po pierwsze, trudno jest dokonać jednoznacznej generalnej oceny propozycji rządowych, choć przeważają w nich rozwiązania oceniane w niniejszym raporcie pozytywnie. Spośród 20 sformułowanych rozwiązań 9 zasługuje na ocenę zdecydowanie pozytywną, 4 na ocenę umiarkowanie pozytywną, 5 na  ocenę umiarkowanie negatywną a 1 na  ocenę zdecydowanie negatywną (w 1 przypadku nie zajęto stanowiska).

Po drugie, przed zaprezentowaniem rozwiązań szczegółowych autorzy reformy powinni udzielić odpowiedzi na takie na przykład pytania jak:

• Jakie powinny być funkcje podatków?
• Jaki powinien być docelowy poziom dochodów podatkowych w relacji do PKB?
• Jaka powinna być struktura dochodów podatkowych?
• Jakie powinny być preferowane zasady podatkowe (pewność czy sprawiedliwość? sprawiedliwość czy taniość?).
• Na jakim rozumieniu sprawiedliwości podatkowej powinien zostać oparty system podatkowy?

Odpowiedzi na takie pytania powinny znaleźć się w starannie opracowanej szczegółowej części programu gospodarczego partii politycznej aspirującej do sprawowania władzy – z tych założeń powinien wynikać opracowany program szczegółowych zmian w podatkach. Tymczasem w propozycjach  rządowych brakuje odpowiedzi na te jak i inne kwestie takie jak stanowisko na temat autonomii prawa podatkowego wobec innych dziedzin prawa, zasad tworzenia prawa podatkowego, kwestii wykładni prawa podatkowego zgodnie z „duchem” dyrektyw unijnych itd.

Bez odpowiedzi na te pytania trudno będzie zrealizować jeden z dwóch (obok obniżenia obciążeń podatkowych) postulatów formułowanych w programach wyborczych – postulatu uproszczenia prawa podatkowego oraz zaproponować rzeczywistą, kompleksową, głęboką reformę prawa podatkowego.

Podsumowując – propozycje rządowe można uznać za wstępne, stosunkowo łatwe do wprowadzenia i, w większości przypadków, pozytywne z punktu widzenia gospodarki. Nie można natomiast mówić o zapowiadanej głębokiej reformie prawa podatkowego. W tym kontekście warto zwrócić jednak uwagę na jedną istotną, choć niezbyt eksponowaną propozycję – propozycję kodyfikacji prawa podatkowego (propozycja taka została wysunięta w 2003 roku przez Instytut Sobieskiego). Kodyfikacja taka jest możliwa i mogłaby stać się okazją do istotnej zmiany jakościowej regulacji podatkowych i systemu podatkowego w Polsce. Projekt taki może zakończyć się jednak sukcesem tylko wtedy, gdy prace nad kodeksem zostaną odpowiednio rozłożone w czasie, wezmą w nich udział odpowiednio przygotowane do tego osoby a generalne rozwiązania będą zaakceptowane przez istotną część klasy politycznej. W przeciwnym bowiem wypadku kodeks podatkowy może okazać się kolejną zawiłą i zmienianą kilka razy w roku ustawą podatkową.